(w)here (2002)
Voor tuba solo en ensembleAd infinitum (2002)
ASKO Ensemble
foto: Hans Vissers
(w)here is mijn antwoord op een klein onderzoek dat ik onder componisten hield met de titel: "waar doen componisten het?", een zoektocht naar de geluidsomstandigheden waarin componisten hun muziek schrijven. Hier zijn een aantal van de antwoorden die ik ontving:
- "Meestal heb ik de tv aanstaan als ik componeer. Het liefst voetbal, tennis of de BBC."
- "Ik hoor auto's, mensen (kinderen of anderen) die op straat dingen roepen, fietsen, honden, katten, filmgeluiden."
- "Ik hoor mezelf lopen... piepende geluiden onder mijn voeten vanwege het hout. Ik hoor honden blaffen... mensen praten... brommers langs rijden... dronken mensen na 1 uur 's nachts, die luid praten en lachen.. en vliegtuigen in de lucht... soms ook de wind maar altijd de regen tegen het raam."
- "Ik hoor het gezoem van mijn computer, CNBC Financial News."
- "Ik luister naar discussieprogramma's op de zogenaamde serieuze zenders. Nooit naar muziek. Het meest nog stilte. De telefoon van de haak."
- "Ik hoor de kinderen computerspelletjes spelen of oefenen op hun instrumenten, verkeer buiten, de vogels in de achtertuin, maar het meest nog niets, omdat ik meestal 's nachts tussen 23.00 en 2.00 uur componeer, als de wereld slaapt."
- "Ik was gewend het overal te doen: bij stadsgeluiden, met andere mensen in de kamer, bij geschreeuw, gesprekken, tv, radio, in de bus, de trein, op het strand, in een kroeg, het maakte niets uit. Maar nu niet meer: de laatste paar jaar heb ik een rustige en afgezonderde plaats en veel tijd nodig; ik ben van Amsterdam naar een rustige straat in een kleinere stad verhuisd. Waarom? Omdat het niet langer alleen maar een hobby was, het was niet meer vrij. Ik ben niet langer vrij. Hier ben ik een paar maanden geleden achtergekomen. Ik wil nu wachten tot het componeren weer een vrije bezigheid voor me wordt. Componeren moet leuk zijn om te doen. Bedankt dat je me hieraan hebt herinnerd: ik zou het weer eens in de bus moeten proberen."
http://www.maykenas.nl/where
Duur: ± 7 minuten
Eerste uitvoering: 3 september 2002 tijdens de Gaudeamus Muziekweek in Paradiso in Amsterdam door Tjeerd Oostendorp & het ASKO Ensemble o.l.v. Etienne Siebens
Geschreven voor: het ASKO Ensemble
In opdracht van: het Fonds voor de Scheppende Toonkunst & November Music
Recensie van de première in de Gaudeamus Muziekweek: "De Nederlanders, die maken tenminste keuzes, leggen zichzelf beperkingen op, maken de stap naar het avontuur. Merlijn Twaalfhoven stuurt een altviool zomaar op expeditie naar Zuid-India. Mayke Nas laat een tuba net zolang monkelen en grommen tot alleen een komiek 'Joehoe!' in het hoge register de ban nog kan breken.
Maar vooral heeft het jonge Nederlandse componeren gevoel voor theater. Kruisselbrink die de fluistercapaciteit van het Nieuw Ensemble uitbuit. Nas die de routiniers van het Asko ensemble met de vlakke hand in ritmisch unisono over het bovenbeen laat strijken. Van der Aa die een slagwerker opzadelt met glimmende lichtknopschakelaars.
Kiest Van der Aa robuust positie, Astrid Kruisselbrink tast in 'Mond' liever aandachtig haar noten af, schikt ze in een gevoelige, bij vlagen sensuele orde. Van haar kunnen de jonge buitenlanders nog een potje geheimzinnig toonglijden leren. Zoals ze uit '(w)here' van Mayke Nas mogen opmaken dat ruisblazen en intelligentie best samen kunnen gaan."
(Guido van Oorschot, Volkskrant, 5 september 2002)
Radio-recensie: "Alweer een dubbelzinnige titel. (W)here. Waarin tussen haakjes het woord 'hier' is opgenomen. Als toelichting schreef Mayke Nas geen musicologisch vertoog, maar een aantal anekdotes die ze optekende van collega-componisten die ze de vraag voorlegde wáár zij precies componeren.
Die reacties liepen uiteen van: "meestal heb ik de TV aan als ik componeer" of "ik hoor het gezoem van m'n computer", tot het volgende verhaal: "ik was gewend het overal te doen: bij stadsgeluiden, met andere mensen in de kamer, bij geschreeuw, gesprekken, tv, radio, in de bus, de trein, op het strand, in een kroeg, het maakte niet uit. Maar nu niet meer: de laatste paar jaar heb ik een rustige en afgezonderde plaats en veel tijd nodig; ik ben van Amsterdam naar een rustige straat in een kleinere stad verhuisd."
Naast alle anekdotiek: Mayke Nas heeft een briljant scherzo-achtig muziekje geschreven vol rasperige geluiden, koddige ironie en met een hoofdrol voor Tjeerd Oostendorp die een heel lastige tubapartij voor zijn rekening neemt."
(Wim Laman, VPRO Radio IV, 25 september 2002)