TIEN REDENEN OM TE COMPONEREN
Speech door Mayke Nas, september 2017
To learn? To listen? To think? To invent? To try to catch fleeting dreams? To challenge thoughts and opinions? To question likes and dislikes? To practice patience? To look for beauty? To look for meaning? To jump through hoops? (...)
Verliefd op geluiden
door Joke Dame, september 2008
Het moment dat je in de zaal zit en de lichten even bij je uitgaan, dat is vaak niet te duiden. Het gaat over hoge kwaliteit of een geniale vondst. Op zo’n moment denk je: dit is het, (...)
Steentjes in de vijver gooien
door Vrouwkje Tuinman, februari 2007
Een werk voor zes strijkers, waarvan één er niet in slaagt te beginnen en de andere vijf zich hoorbaar daaraan ergeren. Mayke Nas schreef met 'Z.O.Z.' een werk dat buiten de gebaande muziekpaden gaat. (...)
Misschien ben ik wel een gelegenheidscomponist
door Anthony Fiumara, november 2006
Laatst moest ik een lezing geven over mijn werk, over waar ik mee bezig ben als componist. Toen bedacht ik me ineens: misschien ben ik wel een gelegenheidscomponist. En dat bedoel ik dan niet pejoratief. (...)
10 redenen om te componeren
door Thea Derks, juli 2003
Pas afgelopen juni studeerde ze af aan het Koninklijk Conservatorium van Den Haag. Toch componeerde Mayke Nas al voor het tv-progamma 'Reiziger in muziek' en het Asko Ensemble. (...)
Oorsprong, jaargang 4, nummer 3, juli 2003, Muziekgroep Nederland
Door Thea Derks
Haar muziek beweegt zich op de rand van klank en ruis, maar beukt er bij wijlen ook genadeloos op los; vaak valt er wat te lachen. Mayke Nas houdt niet van bloedige ernst, maar van speelvreugde en relativering. Ze verkent de grenzen van muziek met een tomeloze energie en verbeeldingskracht, die ook haar persoon kenmerken. Bij wijze van biografie stuurt ze twee partituren, een cd-rom en een link naar haar weblog. Daar treffen we bespiegelingen als Een puzzel waarvan de helft van de stukjes ontbreekt: dát is pas een puzzel en Sturgeon's law: '90% of everything is crap'. Als illustratiemateriaal stuurt ze tien afbeeldingen van haar piano spelende handen, voorzien van even zo veel redenen om te componeren. - Die koppen we in.
1. Tijd rekken
'Componeren gaat over het manipuleren van tijd: hoe structureer je die. Ik ben goed in tijd rekken, kom altijd te laat [ook op onze afspraak, waardoor we de repetitie van Calefax voor Entrez! mislopen - TD]. Ik ben te optimistisch. Als mensen bellen: "Waar blijft je stuk?" roep ik enthousiast dat het over twee dagen klaar is. Dat geloof ik dan ook echt, maar vervolgens wordt het natuurlijk toch later. Meestal heb ik composities vlak voor de première af, maar ooit heb ik verstek laten gaan bij het Schönberg Ensemble. Dat achtervolgt me nog.'
2. Problemen zoeken
'Ik heb collega's gevraagd wat ze de leukste fase vinden van het componeren: het zoeken naar een idee; het vinden daarvan; het kiezen van het materiaal; de vraag hoe je dat behandelt; de crises die je doormaakt; het repetitieproces of de uiteindelijke uitvoering. Bijna iedereen noemde de initiërende fase. Ook voor mij is het zoekmoment het belangrijkste. Daan Manneke zei het zo: "Pas als je je probleem gevonden hebt, kun je een antwoord formuleren".'
3. Getallenfetisjisme
'Als ik structuren opzet kies ik bijvoorbeeld herhalingen van 7, 9, of 11 keer, nooit 6, 8, of 10. Dat vind ik afschuwelijke getallen. Geen idee waarom, dat is volkomen irrationeel. Je bent voortdurend bezig met getalsverhoudingen, tijdsverhoudingen. Sommige wiskundige verhoudingen zijn in theorie wonderschoon, maar slaan dood als je ze doortrekt naar muziek. Dus als ik een strenge getalsmatige reeks ontwerp fungeert die slechts als leidraad; ik laat me altijd leiden door mijn oren.'
4. Krankzinnigheid
'Je moet wel gek zijn om te willen componeren. Toen ik begon aan Enkele reis slaapkamer voor klavecimbel solo, dacht ik: Dat schrijf ik even. Maar ik heb er zes weken dag en nacht aan gewerkt. Dat is weer mijn optimisme. Ik denk: Kom, ik schrijf er wat tekstjes bij; ik maak even een filmpje, ik maak er nog een reeks interactieve electronische geluiden bij... Een gezond mens zou op een gegeven moment stoppen, maar ik ga door.'
5. Belofte
'Een belangrijke drijfveer bij het componeren is de belofte die ik iemand gedaan heb om een stuk te leveren. Het gaat niet om iets dat ik mezelf beloof. Natuurlijk maak ik soms iets op eigen initiatief, zoals DiGiT #2 voor piano vierhandig, maar mijn output wordt grotendeels bepaald door de vraag. Ik vind het verschrikkelijk mensen teleur te stellen, want ik koester het persoonlijke contact dat zo'n compositieopdracht met zich meebrengt.'
6. Dwangneurose
'Dat betreft die enorme scheppingsdrift. Dat je nachtenlang doorwerkt omdat je nu dat idee wilt uitwerken. Als ik niet creëer - dat hoeft niet per se een compositie te zijn, het kan ook film of tekst betreffen - voel ik me verloren. Soms vraag ik me af of het nuttig is wat ik doe, maar ik ben er tegelijkertijd van overtuigd dat kunst je beter maakt: zij helpt je verwachtingspatronen doorbreken. Dat werkt door op het sociale vlak.'
7. Sex, drank & gebakken ganzenlever
'Ik doe niet aan drugs, wel aan drank en ik houd van lekker eten. Componeren is voor mij sterk gekoppeld aan lijfelijke lol: tijdens etentjes maak je afspraken met musici en na een concert hang je samen in de kroeg. Je krijgt een enorm sterke band, want je moet gezamenlijk allerlei problemen oplossen. Daarom moet er naast het harde werken ruimte zijn voor feestjes. Ik kook als afterparty vaak een driegangendiner.'
8. Nergens anders voor deugen
'Een tijdlang vroeg ik me af of ik wel componist wilde worden. Het is zó zwaar! Het gaat gepaard met ontzettende onzekerheid en stress, en bovendien is er al zoveel muziek. Toen vertelde een vriend dat hij ooit vanuit diezelfde twijfels overwoog vrachtwagenchauffeur te worden. De directrice van het conservatorium zei: 'Dan neem je dus de plaats in van iemand die niets anders kan.' Als ik weer eens totaal vastzit, denk ik aan dat verhaal: je hebt een verplichting aan je talent.'
9. Een 'aussergewöhnlich lustig' idee hebben (vrij naar Stockhausen)
'Karlheinz Stockhausen heeft boekenplanken volgeschreven over zijn doorwrochte compositietechnieken. Werkelijk alles klopt. Maar laatst speelde Alban Wesly in Orchesterfinalisten, waarin hij op bepaalde momenten zijn been moet optillen. Ik vroeg waarom, maar hij had geen idee en benaderde Stockhausen. Die antwoordde simpelweg: 'Omdat ik dat buitengewoon grappig vind!' Dat vind ik prachtig: componeren gaat ook over intuïtie, gekke invallen en ideeën die niet altijd verantwoord hoeven te worden.'
10. Om niet te hoeven slapen
'Dat heeft een dubbele betekenis. Enerzijds haat ik het gebrek aan nachtrust als ik weer eens een stuk af moet krijgen, anderzijds geniet ik juist van dat nachtelijke werken. Overdag is er voortdurend onrust: je hoort het verkeer, je moet boodschappen doen, je wordt gebeld, er zijn brieven te beantwoorden. Als het duister wordt, komt de stad langzaam tot rust en kan ik me concentreren: er zijn geen uitvluchten meer. Slapen is ook een metafoor voor stilstand: ik wil het leven niet ongemerkt voorbij laten trekken.'